Zakir KAYA"pırlanta konusunda bilmeniz gerekenler...".

 
Pırlanta, çoğumuzun iş evlilik teklifi, nişan, nikah ya da doğum gibi pırlanta almayı düşündüğümüz durumlarla karşılaşıncaya kadar tamamen bihaber olduğumuz bir konu. Tabii yumurta kapıya dayandığında bu durum haliye sıkıntı yaratıyor, çünkü pırlanta yüksek maliyeti olan bir konu ve bilgi eksikliğinden doğan ciddi zararlara uğramanız söz konusu 

Satın almayı planladığınız pırlanta tek taş, alyans, kolye, yüzük ya da küpe için bakınırken, bilmeniz gereken pratik bilgilerin size bu konuda çok yardımcı olacağını düşünüyoruz: 

1. Pırlanta elmasın çok yüzeyli (fasetli) kesilmiş haline verilen isimdir.

2. Bir pırlantanın temel özellikleri şunlardır: 

a. Kesim (Cut): Kesim kalitesi, pırlantanın ışığı ne derece geri yansıttığını gösterir. İyi kesilmiş bir pırlanta, kötü kesilmiş aynı boyuttaki başka bir pırlantadan daha büyük görünür, daha ışıltılıdır, yani daha güzeldir. Tabii ki değeri de daha yüksektir. 

b. Carat: Pırlantanın ağırlığını ifade eder. Ağırlık ile büyüklük arasında ilişki olsa da, tek başına ağırlık bir pırlantanın büyüklüğünü tek başına ifade edemez. Kesim kalitesi ile birlikte anlamlı olarak pırlantanın büyüklüğüne dair bir fikir verir.
c. Renk (Color): Mükemmel beyazdan sarıya doğru uzanan renk skalasında, söz konusu pırlantanın nerede olduğunu gösterir. D-E-F mükemmel beyaz, G-H tam beyaz, I-J çok hafif sarı tonlu beyaz, K ve sonrası ise sarı olarak tanımlanır. 

d. Berraklık (Clarity): Pırlanta doğal bir madde olduğundan çoğu zaman içinde ve yüzeyinde bulut, leke, çizik vb. hatalar bulunur. FL-IF tamamen temiz, VVS1-VVS2 çok çok küçük gözle görülemeyen lekeler olduğunu, VS1-VS2 çok küçük gözle görülemeyen lekeleri, SI1-SI2 küçük ve gözle görülemeyen lekeleri, I1-I2-I3 ise gözle görülebilen lekeleri ifade eder. 

e. Sertifika (Certificate): Bir pırlantanın özelliklerini, bu konuda uzman bir pırlanta eksperi olmadığınız sürece, anlamanız hemen hemen imkansızdır. Işıltısı ve güzelliğinden kesim kalitesine dair bir fikir edinebilirsiniz, ancak bu bulunduğunuz ortamın ışıklandırmasıyla çok alakalıdır. Spotlarla aydınlatılmış profesyonel ortamlarda kötü kesim bir pırlanta da çok güzel parlayacaktır, ancak gün ışığında aradaki fark çok net anlaşılır. Carat ağırlığını pırlanta tartısı olmadan anlamak imkansızdır. Rengi aşağı yukarı tahmin edebilirsiniz, ancak pırlanta bir yüzüğün üzerindeyse, bu pırlantayı olduğundan daha beyaz gösterebilir. Berraklığı bir büyüteç ve iyi bir pırlanta bilgisi olmadan anlamanız mümkün değildir... İşte bu noktada, pırlanta laboratuarları devreye girer. Pırlanta konusunda uzman pırlanta laborautarları, pırlantayı inceleyerek, özelliklerinin ne olduğunu gösteren bir sertifika hazırlarlar. Bu sertifika sayesinde, hem özellikleri bir pırlanta uzmanı tarafından onaylanmış bir pırlanta satın aldığınızı bilirsiniz, hem de pırlantanızın piyasada genel geçer bir değeri olduğunu. Aksi taktirde, hem size sunulan pırlantanın değerinin ne olabileceği konusunda bir fikriniz yoktur, hem de pırlantanın kırık-çatlak olması, suni işlemlerden geçirilmiş olması gibi büyük riskler almış olursunuz. Yani uluslararası geçerliliği olan bağımsız bir laboratuar sertifikası, aldığınız riski neredeyse sıfıra indirir. Neden tamamen sıfıra değil? Sıfıra ne kadar yakın olduğunuz laboratuarın ismiyle alakalıdır. Dünyada en prestijli laboratuarlar GIA, HRD ve AGS'dir. EGL, IGI, IDL gibi bir kaç laboratuarın sertifikaları da çok değerlidir, ancak %5 gibi bir iskonto ile işlem görürler. Sonuçta, bu laboratuarlardan birinden alınmış bir sertifikaya sahip olmayan bir pırlanta tek taş, alyans ya da benzeri bir takı satın almak, büyük bir risktir. 

Pırlantanın temel özelliklerini öğrendiniz. Tebrikler! 

3. Şimdi bu özellikleri nasıl kullanacağınıza bir göz atalım: 

a. Pırlantanın fiyatı, kesim kalitesiyle doğrudan orantılıdır, yani en önemli özellik kesim kalitesidir. Bunu sertifikada yazan "Excellent (Mükemmel)", "Very good (Çok iyi)", "Good (İyi)" ve "Fair (Vasat)" kelimelerinden öğrenebilirsiniz. İyi ve çok iyi kesim kaliteleri arasında fiyat farkı %5-8 civarında olmalıdır. 

b. Pırlanta fiyatları, Carat ağırlığı arttıkça katlanarak büyür. Bu ne demektir? Her biri 0.25 Carat ağırlığında bir çift küpe (toplam Carat ağırlığı 0.50), 0.50 Carat ağırlığında ve diğer bütün özellikleri aynı bir pırlanta tek taş yüzükten çok daha uygun fiyatta olmalıdır. 

c. Türkiye'de satışa sunulan pırlantaların %90'ı G-H-I-J-K ve M renk aralığındadır. Eğer tam beyaz istiyorsanız G ya da H renklerinden birini, büyüklük sizin için renkten daha önemliyse, I ya da J rengini tercih etmelisiniz. 

d. Berraklık pırlantanın güzelliğini en az etkileyen faktördür. Renk ve büyüklük sizin için en önemli faktörler ise, SI1- SI2 berraklığını tercih etmeniz size bir zarar vermez. Bu konuda daha titizseniz, VS1 ya da VS2 aralığını düşünün. VVS2 ve üstü berraklıklar sadece pırlantanın fiyatını yukarı çekecek, güzelliğine pek bir katkısı olmayacaktır. 

e. Sertifika konusunda ısrarlı olun. 1.00 Carat ve üstü pırlantalar için HRD ve GIA sertifikasını mutlaka talep edin. 0.70 - 1.00 Carat aralığında yine GIA ve HRD tercih edin, ancak IDL, EGL ya da IGI da olabilir. 0.20-0.70 Carat arası bütün bu sertifikalar uygun olacaktır. Ancak uluslararası geçerliliği olan, bağımsız bir laboratuar sertifikası olmayan hiçbir ürünü satın almayın. 

4. Son olarak, alacağınız pırlanta takının çeşidine göre bazı ipuçları: 

- Pırlanta takı geleneksel olarak 18 Ayar Altın olarak imal edilir. 

- Pırlanta tek taş: Yüzük ölçüsü 7 - 17 arasında olan bayanlar için uygun büyüklük 0.15 - 1.00 arasıdır. 17'den büyük yüzük ölçüsü olan bir bayan için Carat ağırlığı 0.90'ın altına kesinlikle inmemelidir. Sade tasarımlar hemene herkes tarafından beğenilir ve tek taşın ruhuna daha uygundur, bu tarz takıları tercih etmeye çalışın. 

- Pırlanta alyans (Tria ya da 5-7 taşlı): Bu ürünlerde önemli olan, alyansın nasıl kullanılacağıdır. Eğer tek başına takılacaksa, olabildiğince büyük ve şık tasarımları tercih edin. Eğer tek taşın yanına takılacaksa, tek taşın büyüklüğü çok önemlidir. Örneğin 0.50 Carat bir tek taşın yanına alınan 5 taşlı bir pırlanta alyans, her biri 0.20 Carat olmak üzere 1.00 Carat'dan büyük olmamalıdır. Tek taşın rengi ile aynı renkte olması da uygun olacaktır. 

- Pırlanta küpe: Tek taş küpe, hemen her bayanın severek taktığı ürünlerden biridir. Kullandığı diğer pırlanta tek taş, alyans vb. ürünleri göz önün de bulundurarak, bunlara uygun bir ürün satın almayı tercih edin. 

Hediye seçerken nelere dikkat edilmeli?
Öncelikle hediyeyi alacağınız kişinin kullanmaktan zevk aldığı takı tarzını bilmeniz önemli. Sarı altın mı tercih ediyor, beyaz altın mı? Sade takıları mı seviyor, yoksa gösterişli olanları mı? Eğer bu konuda net bir bilgi sahibi değilseniz, sadelikten vazgeçmemenizi öneririz. Pırlantayı öne çıkaran, çok karmaşık olmayan modeller tercih edilmeli. Örneğin bir çift tek taş pırlanta küpe ya da sade bir kolye ucu. Böyle bir seçim hem aldığınız pırlantanın hediye ettiğiniz kişi tarafından beğenilme ihtimalini oldukça arttır, hem de pırlantanın ön planda kalarak güzelliğini ve ışıltısını daha fazla ön plana çıkarılmasını sağlar. 

Pırlanta alırken ne gibi kriterler göz önüne alınmalı? 

Pırlantanın kesim kalitesi, rengi, berraklığı ve Carat ağırlığı en önemli özellikleri olarak özetlenebilir. Bu özelliklerin satıcının belirttiği gibi olduğu da, bağımsız bir laboratuar sertifikası ile teyid edilmeli. Aksi taktirde sadece satıcının sözüne güvenerek hakkında uzman olmadığınız bir ürün satın almış olursunuz ki, bu da çok akıl karı değil. 

Tek taş pırlanta için ideal bir boyut var mıdır?
Burada en önemli kriter, hediyeyi alacağınız kişinin yüzük ölçüsüdür. Bu kişinin yüzük ölçüsü ne kadar küçükse, aldığınız tek taş pırlanta parmağında o kadar büyük duracaktır. Eğer parmak ölçüsü 9 - 17 arasındaysa, tek taş ağırlığının 0.20 - 1.00 Carat arasında olması uygun olacaktır. Eğer yüzük ölçüsü 17'den büyükse, 1.00 Carat'ın altına düşülmemesi gerektiğini söyleyebiliriz. Kişinin bütçesine göre boyut 1.00 - 3.00 arasında değişebilir.